Το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη συνέβη στις 28 Φεβρουαρίου 2023 κοντά στον οικισμό του Ευαγγελισμού Λάρισας και αφορούσε στη σφοδρή, μετωπική σύγκρουση μιας επιβατικής αμαξοστοιχίας της εταιρείας Hellenic Train με μια εμπορική αμαξοστοιχία της ίδιας εταιρείας.
Στις 23:21, ο επιβατικός συρμός Intercity 62 με μηχανή ηλεκτροκίνησης Siemens Mobility 120-022, που μετέφερε περισσότερους από 350 επιβάτες και εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα–Θεσσαλονίκη,] συγκρούστηκε με την εμπορική αμαξοστοιχία 63503 που εκτελούσε το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη-Λάρισα. Η σφοδρή σύγκρουση, ο εκτροχιασμός και η ανάφλεξη των συρμών προκάλεσε τον θάνατο 57 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των δύο μηχανοδηγών. Οι τραυματίες ήταν τουλάχιστον 85. Πρόκειται για το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα
Πρώτη προτεραιότητα του Εθνικού Οργανισμού Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Μεταφορών (Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ.) στον σιδηροδρομικό τομέα είναι η διερεύνηση του πλέον πολύνεκρου και τραγικού στην ιστορία της χώρας σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, με τους 57 νεκρούς και τους 160 τραυματίες. Όταν συνέβη η τραγωδία στις 28.2.2023, ο Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. είχε μεν συσταθεί με τον ν. 5014/23, πλην όμως λειτουργούσε με μεταβατική διοίκηση και χωρίς να έχουν τοποθετηθεί τα μέλη του Συμβουλίου, τα οποία ορίστηκαν στις 18/09/23.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.5014/23 αλλά και την ευρωπαϊκή νομοθεσία (Οδηγία 2016/798/ΕΕ), προκειμένου να καταστεί δυνατή η διερεύνηση ενός σιδηροδρομικού δυστυχήματος απαιτείται η ύπαρξη στον οργανισμό ενός τουλάχιστον εξειδικευμένου στελέχους με σιδηροδρομική εμπειρία, ο οποίος θα συντονίσει την έρευνα, ακόμη και αν αυτή γίνει με τη συνδρομή εξωτερικών φορέων. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 22 της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/798 αναφέρεται ότι “Κάθε κράτος μέλος εξασφαλίζει ότι τα ατυχήματα και τα συμβάντα που αναφέρονται στο άρθρο 20 διερευνώνται από μόνιμο φορέα, ο οποίος περιλαμβάνει ένα τουλάχιστον άτομο ικανό να επιτελεί τα καθήκοντα του υπεύθυνου διερεύνησης σε περίπτωση δυστυχήματος ή συμβάντος…”.
Επιπλέον ο ν.5014/23 προέβλεπε ότι καθήκοντα διερεύνησης σιδηροδρομικών ατυχημάτων αναλαμβάνει ο φορέας με την θέσπιση Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας. Δεδομένου του χρονοβόρου της διαδικασίας της θέσπισης του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας, με πρωτοβουλία της διοίκησης του Οργανισμού η διάταξη αυτή τροποποιήθηκε, ώστε πλέον να μην απαιτείται η ύπαρξη του προκειμένου να καταστεί εφικτή η διερεύνηση σιδηροδρομικού δυστυχήματος.
Αυτό δεν θα εμποδίσει όμως τον Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Α.Μ να διεξάγει όλες τις πρόσθετες ερευνητικές δραστηριότητες, όπως κρίνεται απαραίτητο κατά την περαιτέρω ανάλυση των βαθύτερων αιτιών αυτού του τραγικού γεγονότος.
Η διοίκηση του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων της και δη στις 30/9/2023 έστειλε αίτημα συνδρομής στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων ώστε να σταλεί ειδική ομάδα διερεύνησης η οποία σε συνεργασία με τα στελέχη του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. (σιδηροδρομικούς διερευνητές) θα διερευνήσει το δυστύχημα.
Ο Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. κατόρθωσε να συλλέξει με άμεσες και συνεχείς ενέργειες αμέσως μετά τον ορισμό του Συμβουλίου του υλικό από την Εισαγγελία που διενεργεί τη δικαστική έρευνα, την αρχή σιδηροδρομικής ασφάλειας (Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων ΡΑΣ), τις εμπλεκόμενες εταιρείες και τον διαχειριστή υποδομής (ΟΣΕ, Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος).
Ομάδα εμπειρογνωμόνων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων, με επικεφαλής τον κ. Bart Accou, Επικεφαλής Ασφάλειας και Λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων, βρίσκεται από τις 13/2/2024 στα γραφεία του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ., αφού τους δόθηκε όλο το υλικό που είχε δοθεί από τον Οργανισμό μας τους προηγούμενους μήνες, προκειμένου να συνδράμει αποφασιστικά στη διερεύνηση του ατυχήματος με την υψηλή τεχνογνωσία της και να καθοδηγήσει τους σιδηροδρομικούς ερευνητές του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ..
Η επίσημη διερεύνηση του δυστυχήματος εκκίνησε σήμερα με την τοποθέτηση του πρώτου σιδηροδρομικού διερευνητή στον Οργανισμό μας, μετά από ομόφωνη απόφαση του Συμβουλίου του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ
Με έντονο αίσθημα καθήκοντος απέναντι στους 57 νεκρούς, τους τραυματίες και τις οικογένειές τους, δηλώνουμε ότι το προσωπικό και η διοίκηση της EODASAAM θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε η διερεύνηση του ατυχήματος να προχωρήσει με τον ταχύτερο και πληρέστερο δυνατό τρόπο και προκειμένου να παραχθούν συστάσεις που θα αλλάξουν την ασφάλεια του ελληνικού σιδηροδρομικού συστήματος με βιώσιμο τρόπο, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2020/572.
Η διοίκηση του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. καλεί επίσης τους συγγενείς των θυμάτων να ορίσουν τεχνικό σύμβουλο ώστε να ενημερώνεται για την πορεία της έρευνας και να παρέχει στον Οργανισμό μας κάθε στοιχείο που είναι ουσιώδες για την διερεύνηση του συμβάντος.
Σημειώνεται πάντως ότι σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία (οδηγία (ΕΕ) 2016/798, Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2020/572) αλλά και την ελληνική (νόμος 5014/2023) η διεξαχθησόμενη από τον Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ έρευνα είναι παντελώς ανεξάρτητη από την δικαστική έρευνα, καθώς σύμφωνα με το πνεύμα και το γράμμα των σιατάξεων αυτών οι εθνικές αρχές διερεύνησης σιδηροδρομικών ατυχημάτων διεξάγουν έρευνα που σκοπό έχει όχι την ανάδειξη ενόχων και νομικά και ποινικά υπευθύνων, αλλά την ανάδειξη των συστημικών προβλημάτων ασφαλείας που οδήγησαν στο δυστύχημα με σκοπό να γίνουν οι απαραίτητες συστάσεις ασφαλείας, ώστε να βελτιωθεί το επίπεδο ασφαλείας του σιδηροδρόμου και να αποφευχθούν δυστυχήματα στο μέλλον.
Τέλος, δηλώνουμε για μια ακόμη φορά ότι ο Οργανισμός μας θα αφοσιωθεί με όλες του τις δυνάμεις στην έρευνα αυτή, όπως έχει ηθική και νομική υποχρέωση, αλλά και ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού και ενσυναίσθησης απέναντι στους 57 νεκρούς, τους τραυματίες και το ατελείωτο μαρτύριο των οικογενειών τους
